Σάββατο 13 Ιουνίου 2020

Γνωριμία με τα έγχορδα μουσικά όργανα με δοξάρι - Σχέδιο μαθήματος


Το παρακάτω σενάριο δημιουργήθηκε στα πλαίσια της επιμόρφωσης ΤΠΕ Β2 Επιπέδου, που παρακολούθησα την Άνοιξη του 2020, και προορίζεται για εξ αποστάσεως διδασκαλία. 

1. Τίτλος:
Γνωριμία με τα έγχορδα μουσικά όργανα με δοξάρι

2. Τάξεις στις οποίες απευθύνεται:
Γ΄ και Δ΄ τάξη Δημοτικού Σχολείου

3. Γνωστικό αντικείμενο:
Μουσική

4. Ιδέα της διδασκαλίας - πού στηρίζεται
Βιβλίο Μουσικής Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού, Κεφ. 2: «Ηχόχρωμα: Ήχος και χρώμα μαζί», https://bit.ly/2IZJcpA

5. Προβλεπόμενη διάρκεια
3 διδακτικές ώρες (3*30΄)

6. Στόχοι της διδασκαλίας
Γνωστικοί:
-          Να γνωρίσουν τα έγχορδα μουσικά όργανα με δοξάρι.
-          Να γνωρίσουν την έννοια του ηχοχρώματος.
-      Να αναγνωρίζουν οπτικά και ακουστικά τα έγχορδα μουσικά όργανα με δοξάρι.
Ψυχοκινητικοί:
      -         Να αναπτύξουν την ακουστική δεξιότητα και την παρατηρητικότητα.
-             -         Να αναπτύξουν τη φαντασία τους.
-         Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση στο διαδίκτυο.
Παιδαγωγικοί:
      -         Να υιοθετήσουν έναν αποτελεσματικό τρόπο για τη μεταξύ τους συνεργασία.
      -     Να υιοθετήσουν αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ τους και με τον εκπαιδευτικό.
      -         Να εφαρμόσουν όσα διδάχτηκαν σε πρότερο χρόνο.

7. Τρόπος διαμόρφωσης της αίθουσας
Ψηφιακή τάξη (e-class)

8. Μεθοδολογία:
Το συγκεκριμένο σενάριο βασίζεται στη χρήση ΤΠΕ κατά τη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία και έχει σχεδιαστεί για χρήση σε ψηφιακή τάξη με τη μέθοδο της ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Κατά συνέπεια, οι «διδακτικές ώρες» διαφοροποιούνται από τις διδακτικές ώρες μιας διά ζώσης διδασκαλίας σε συμβατική αίθουσα, καθώς οι μαθητές λειτουργούν υπό τις οδηγίες του εκπαιδευτικού, αναπτύσσοντας, όμως, ιδιαίτερη αυτονομία και αυτορρύθμιση στη μελέτη τους.
Προωθούνται εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας, οι οποίες ακολουθούν τις σύγχρονες διδακτικές μεθόδους. Πιο συγκεκριμένα, ακολουθείται η μαθητοκεντρική προσέγγιση και η συνεργατική μάθηση. Ο ιδιόμορφος καινούριος τρόπος επικοινωνίας, μέσω της ψηφιακή τάξης, ενσωματώνει ποικίλες αναπαραστάσεις, με εικόνες, σύμβολα, διαδραστικές ασκήσεις. Τα παιδιά με την ενεργή συμμετοχή τους προσπαθούν να κατακτήσουν, μέσω της διερευνητικής και ανακαλυπτικής μεθόδου, τους αναμενόμενους στόχους, ενώ και οι διαδραστικές δραστηριότητες συμβάλουν στην κατεύθυνση αυτή. Τέλος, ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να υποστηρίζει με τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες το καινούριο μαθησιακό περιβάλλον, ώστε να καταφέρει να εμπνεύσει τα παιδιά να συμμετάσχουν ενεργά.

9. Μέσα:
- Ηλεκτρονικός υπολογιστής ή tablet ή smartphone
- Ηχεία ή ακουστικά

10. Λέξεις κλειδιά
Έγχορδα με δοξάρι, ηχοϊστορία, Βιβάλντι, μουσική, δημοτικό

11. Πρότερη γνώση των μαθητών στην οποία στηρίζεται το σενάριο
- Βασικές γνώσεις χρήσης Η/Υ
- Γνώση απλών λέξεων στα αγγλικά 

12. Φάσεις διδασκαλίας - Βήματα:
1η διδακτική ώρα (30΄):
  • Η αφορμή για τη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα ήταν ο πίνακας ζωγραφικής Spring in Italy (1890) του Isaak Levitan (εδώ), που εντοπίστηκε στο Διαδίκτυο με αναζήτηση στη μηχανή αναζήτησης εικόνων Wikiart. Στόχος είναι οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με έναν πίνακα ζωγραφικής με θέμα την Άνοιξη  και να εμπνευστούν από αυτόν για τις δραστηριότητες που ακολουθούν. (5΄)
  • Στοχεύοντας στη διερευνητική μάθηση, οι μαθητές δημιουργούν τους δικούς τους πίνακες στο pinterest (https://pin.it/5vZ5bXL) με το συγκεκριμένο θέμα και μοιράζονται τον σύνδεσμο του πίνακά τους στο συνεργατικό έγγραφο με τίτλο Άνοιξη (εδώ). (10΄)
  •   Στη συνέχεια, με στόχο την ανάπτυξη της ακουστικής δεξιότητας και παρατηρητικότητας, οι μαθητές παρακολουθούν την Άνοιξη του Αντόνιο Βιβάλντι (εδώ). (5΄)
  • Παρουσιάζουμε κάποια στοιχεία για τη ζωή του και εστιάζουμε στην Άνοιξη από (εδώ) από το έργο του Τέσσερις εποχές. (5΄)
  • Προτείνουμε να ασχοληθούν με τους χάρτες ακρόασης για την Άνοιξη του Αντόνιο Βιβάλντι (εδώ). (5΄)
2η διδακτική ώρα:
  • Παρουσιάζουμε στους μαθητές τα έγχορδα μουσικά όργανα με δοξάρι (οικογένεια βιολιού: βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο και κοντραμπάσο). (5΄)
  • Εξηγούμε τον τρόπο παραγωγής του ήχου τους, καθώς και την έννοια του ηχοχρώματος και τους παραπέμπουμε στον Οδηγό Ορχήστρας για νέους (εδώ), από όπου τους ζητάμε να ακούσουν προσεκτικά τις  Παραλλαγές 5, 6, 7 και 8, που αντιστοιχούν στα έγχορδα με δοξάρι.(5΄)
  • Οι μαθητές ασχολούνται με τη διαδραστική άσκηση (εδώ). (5΄)
  • Σε ένα συνεργατικό έγγραφο γράφουν μία μικρή ηχοϊστορία, εμπνευσμένη από το συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι σε συνδυασμό με τους πίνακες ζωγραφικής που είδαν νωρίτερα, με στόχο να μπορέσουν να συνεργαστούν ομαδικά (εδώ). Κάθε μαθητής γράφει μία πρόταση, που θα περιέχει έναν ήχο. Το ήχο τον αναζητά εδώ (με αγγλικές λέξεις) και γράφει τον σύνδεσμο στο συνεργατικό έγγραφο με την ηχοϊστορία (εδώ). (15΄)

 3η διδακτική ώρα:
  • Παρουσιάζουμε στους μαθητές την ολοκληρωμένη ηχοϊστορία. (5΄)
  • Με σκοπό τη διάχυση της δουλειάς των παιδιών στην ηλεκτρονική σχολική κοινότητα σε ό,τι αφορά στην ηχοϊστορία τους, τα παιδιά στέλνουν ηλεκτρονικό μήνυμα, μέσω της ψηφιακής τάξης στους εκπαιδευτικούς των άλλων ψηφιακών τάξεων, ώστε εκείνοι να αναρτήσουν την ηχοϊστορία στις τάξεις τους. Κάθε παιδί αναλαμβάνει να στείλει την ηχοϊστορία σε έναν εκπαιδευτικό, γράφοντας και μία μικρή επιστολή, όπου εξηγεί τον τρόπο δημιουργίας της ιστορίας. (15΄)
  • Φύλλο εργασίας (https://forms.gle/xi6YxconjxbeBCySA). (10΄)

 13. Τελική Aξιολόγηση του μαθήματος
Το συγκεκριμένο σενάριο αναμένεται να έχει θετικά αποτελέσματα στη μαθησιακή διαδικασία, ενισχύοντας τη θετική στάση  των μαθητών για το μάθημα της Μουσικής, καθώς εμπλέκεται σε αυτό η χρήση Η/Υ και έτσι οι μαθητές θα εργαστούν σε ένα καινούριο και ιδιαίτερο δημιουργικό περιβάλλον. Ακόμα, τα ηχητικά αποσπάσματα από διαφορετικές πηγές των εγχόρδων με δοξάρι θα βοηθήσουν τους μαθητές να αναγνωρίζουν το ηχόχρωμα κάθε οργάνου. Τέλος, η δημιουργία μιας ηχοϊστορίας θα εμπλέξει τους μαθητές σε κάτι δημιουργικό, ανεξάρτητα από το γνωστικό τους επίπεδο, καλλιεργώντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.

14. Διασύνδεση με άλλα μαθήματα
Εικαστικά: Οι μαθητές εμπνέονται από τους πίνακες ζωγραφικές για να γράψουν την ηχοϊστορία τους.
Γλώσσα: Παραγωγή γραπτού λόγου με τη συγγραφή της ηχοϊστορίας.
ΤΠΕ: Χρήση συνεργατικών εργαλείων, μηχανών αναζήτησης και διαδραστικών ασκήσεων

15. Πιθανή επέκταση
- Σε μία τάξη δια ζώσης θα μπορούσαν οι μαθητές να δημιουργήσουν ένα κόμικ για την ηχοϊστορία τους (εδώ), χωρισμένοι σε ομάδες, όπου κάθε ομάδα θα επεξεργάζονταν και μία εικόνα.
- Σε μία τάξη διά ζώσης, θα μπορούσαν να ζωγραφίσουν την ηχοϊστορία που δημιούργησαν και να χρησιμοποιήσουν τις ζωγραφιές τους στο κομικ (εδώ).

16. Βιβλιογραφία - Πηγές
Ετικέτες , ,